تأثیرپذیری نجیب محفوظ از هزارویک شب

چکیده                                                                                         هزارویک شب به­­عنوان مشهورترین مجموعه­ی افسانه‏های پریان، با ویژگی خاص چندفرهنگی بودن، همواره مورد توجه نویسندگان بزرگ شرق و غرب قرار داشته است. در این میان، نجیب محفوظ، برنده­ی جایزه­ی نوبل ادبیات در سال 1988 میلادی، یکی از برترین آثار خویش را برپایه­ی هزارویک شب و در امتداد آن نگاشته است که در این پژوهش بررسی تطبیقی میان این دو اثر، تبیین شباهت­ها و افتراقات آن­ها از جنبه­ی ساختار و عناصر داستانی، نیز از جنبه­ی محتوایی و مضامین حکایت­های دو کتاب، انجام گرفته است. بررسی ساختار کلی هر دو کتاب و تطبیق حکایت­ها و شخصیت­هایی که محفوظ از هزارویک شب وام گرفته است، نشان می‏دهد او در این اثر توانسته است ضمن حفظ چارچوب اصلی حکایت­ها، شخصیت­ها، قهرمانان و عناصر داستانی کتاب اصلی، آن­ها را در زمانه­ای دیگر روایت کند. اقتباساتی که محفوظ از هزارویک شب انجام داده است، رنگی از تکرارهای ملال­آور ندارد و هرجا که اشکالات تکنیکی و فنی در متن کتاب اصلی وجود داشته، در اثری که محفوظ به رشته­ی تحریر درآورده، مرتفع شده است.